Tot ca 1150: scheepvaartroute via Utrecht

Over de ontwikkeling van het ‘natte hart’ van de Lage Landen weten we nog lang niet alles.
Voor de Romeinen was de naam Flevum verbonden met een castellum, gelegen waar nu Velsen is, aan een zijarm van het Oer-IJ die uitmondde in de Noordzee bij Bergen.

Het kaartje geeft een beeld van de ontwikkeling van de scheepvaartroutes vanaf het begin van de Middeleeuwen. Schokland en Urk worden als een aaneengesloten gebied weergegeven.
Die gebieden spelen nog geen rol – voor zover bekend - in de handelsstromen van die tijd.

Op het kaartje neemt Dorestad een centrale plaats in en wordt Utrecht als tweede ingetekend. Aan het eind der zevende eeuw wordt al melding gemaakt van Dorestad, liggend in het land van de Friezen. Na ruzie met de Friezen kwam de stad definitief in handen van de Franken. De stad was in de Middeleeuwen het centrum van een wereldwijde handel. Je kunt die positie van de stad vergelijken met die van het huidige Rotterdam.

De stad lag op een strategisch belangrijk punt. Via de Rijn kon richting Keulen een groot afzetgebied bereikt worden. De Oude Rijn was nog een belangrijke bevaarbare rivier naar de Noordzee en eenmaal op de Noordzee kon je alle kanten op. Utrecht lag op het belangrijke knooppunt van Oude Rijn en Vecht. Utrechtse kooplieden konden over de Vecht en het reeds eerder genoemde Oer -IJ de Noordzee bereiken.

De route over het Flevomeer naar Scandinavië – binnendoor dus - was voor kleine schepen zeer aantrekkelijk omdat de Noordzee gevaarlijker was. Het Flevomeer fungeerde als een betrekkelijk veilig verbindingsmeer en was een verkeersplein te water naar vele richtingen. Amersfoort was te bereiken via de Eem en de Koppelpoort daar herinnert nog aan de bloeiperiode van die stad.

Verhandelde goederen waren hout van de Veluwe, huiden en vlees van de Friezen, wijn en goud uit het land van de Franken, bont en barnsteen uit de landen rond de Oostzee.
Het verval van Dorestad begint met de verzanding van de Rijn, de aanvallen van de Noormannen en de desintegratie van het Frankische rijk.

www.schoklanddoordeeeuwenheen.nl